Ook als je twijfelt, 24/7 gratis bereikbaar 0800 – 2000

De meldcode

Handelen volgens de meldcode Huiselijk geweld en kindermishandeling helpt je als professional om goed te reageren bij vermoedens en signalen van verwaarlozing, geweld of misbruik.

Meldcode

De meldcode stelt professionals in staat om slachtoffers van huiselijk geweld, kindermishandeling, ouderenmishandeling of mensenhandel beter en eerder in beeld te krijgen, sneller te kunnen helpen en de veiligheid beter te kunnen monitoren over langere tijd. De meldcode biedt ook de mogelijkheid om informatie uit verschillende meldingen te combineren en gezamenlijk te kijken welke hulp het meest effectief is.

Handelen volgens de meldcode Huiselijk geweld en kindermishandeling is verplicht. Het gaat hierbij niet alleen om vermoedens van fysiek geweld, maar ook om vermoedens van psychisch of seksueel geweld en verwaarlozing. Aan de hand van 5 stappen bepaal je of melden bij Veilig Thuis Utrecht noodzakelijk is.

De meldcode in 5 stappen

  • Breng de signalen in kaart

    Het is belangrijk dat je feitelijk en objectief beschrijft welke signalen je ziet. Kijk hierbij ook of andere personen in het gezin als getuige betrokken zijn bij het geweld. Zeker als er kinderen betrokken zijn, is het jouw verantwoordelijkheid om zorg te dragen voor hun veiligheid. Ook als de kinderen niet jouw cliënt of patiënt zijn. De kindcheck is onderdeel van deze stap.

  • Overleg met een deskundige collega en/of Veilig Thuis Utrecht

    Praat over je zorgen met een deskundige collega of met de aandachtsfunctionaris binnen je organisatie. Vaak ben je niet de enige die iets heeft gemerkt. Samen kunnen jullie bespreken wat je het beste kunt doen.

    In deze fase is het ook mogelijk contact op te nemen met Veilig Thuis Utrecht voor advies. We bekijken dan samen of je zorgen terecht lijken en wat de vervolgstappen kunnen zijn. Als er sprake is van letsel, of andere medische zorgen in relatie tot huiselijk geweld of kindermishandeling, dan kun je advies vragen aan één van onze vertrouwensartsen.

    Let op. Wanneer je contact opneemt voor advies, wordt het advies alleen geregistreerd op jouw eigen naam. Hierin worden geen namen van betrokkenen vermeld en er wordt geen dossier aangemaakt op naam van de personen waar de zorgen over gaan. Pas wanneer er een melding wordt gedaan, worden persoonsgegevens van betrokkenen geregistreerd.

  • Praat met de betrokkenen (kind, ouders, verzorgers)

    Praten met de betrokken personen is een grote stap. Vaak weet je (nog) niet precies wat er aan de hand is. En je wil met het uitspreken van je zorgen de ander niet kwetsen of de vertrouwensband schaden. Daarnaast kan een slachtoffer of pleger van geweld zich misschien schamen en alles verborgen willen houden. Het kan ook voorkomen dat de zorgen niet kloppen. Toch is het goed om met de betrokkenen in gesprek te gaan over je zorgen. Als blijkt dat er wel sprake is van geweld, kunnen jullie samen bespreken hoe je hier iets aan kunt doen door bijvoorbeeld hulpverlening in te zetten. Als jouw veiligheid of die van een ander in gevaar kan komen door een gesprek, kan je deze stap overslaan.

    Het is vaak moeilijk om het gesprek aan te gaan over huiselijk geweld, kindermishandeling of ouderenmishandeling. Bij Tips voor professionals vind je tips hoe je het gesprek kunt aangaan. Daarnaast kun je contact opnemen met een medewerker van Veilig Thuis Utrecht voor advies en/of ondersteuning bij een gesprek met de betrokkenen.

  • Weeg de aard en de ernst van het geweld

    Maak een inschatting van de aard en de ernst van de situatie op basis van de signalen, het overleg met een collega en het gesprek met de betrokkenen. Kijk op de site van de beroepsorganisatie voor het afwegingskader van jouw beroepsgroep of in de Toolkit meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling van de rijksoverheid. Op grond hiervan bepaal je of jouw vermoeden van huiselijk geweld, kindermishandeling of ouderenmishandeling terecht is en of er sprake is van acute of structurele onveiligheid.

    Vraag bij twijfel advies aan Veilig Thuis Utrecht. Is er sprake van een reële kans op schade: altijd melden!

  • Beslis: Is melden nodig? Is hulpverlening nodig?

    Tot slot neem je 2 beslissingen

    1) Is melden noodzakelijk?
    Melden is altijd noodzakelijk als er sprake is van acute of structurele onveiligheid. Dit geldt óók als hulpverlening mogelijk is.

    2) Is hulp verlenen of organiseren (ook) mogelijk?
    Hulp verlenen is mogelijk als:
    • je in staat bent om passende hulp te bieden of te organiseren
    • de betrokkenen meewerken aan de geboden of georganiseerde hulp
    • de hulp leidt tot duurzame veiligheid

    Ook hierover kun je met ons overleggen.

Werken met de meldcode

De 5 stappen leg je vast in een cliënt-, patiënt- of leerlingdossier of in een ander registratiesysteem. Als je alle stappen gezet hebt en duidelijk is dat melden nodig is, dan kun je dit doen met het meldformulier. Natuurlijk kun je ook eerst bellen met ons om te overleggen.

Wij bieden, waar mogelijk, zoveel mogelijk openheid aan de betrokkenen over welke zorgen er zijn gemeld en wie de zorgen heeft gemeld. Alle informatie op het meldformulier is open en ter inzage voor betrokkenen (van 12 jaar en ouder). Om die reden vragen wij je om je zorgen met betrokkenen te bespreken en hen te informeren dat je een melding gaat doen.

Meer informatie over onze werkwijze na een melding vind je hier. Tips:

Voor wie is de meldcode verplicht?

Het verplichte gebruik van een meldcode staat in de Wet verplichte meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling. De meldcode geldt voor professionals die werkzaam zijn in de sectoren:

    • gezondheidszorg
    • onderwijs
    • kinderopvang
    • maatschappelijke ondersteuning
    • jeugdzorg/-hulp
    • justitie

Elke beroepsgroep heeft een beroepsspecifiek afwegingskader ontwikkeld, dat jou ondersteunt om in een concrete situatie te bepalen of er sprake is van huiselijk geweld, kindermishandeling of ouderenmishandeling en of melden bij Veilig Thuis Utrecht nodig is. Kijk op de site van de beroepsorganisatie voor het afwegingskader van jouw beroepsgroep of in de Toolkit meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling van de rijksoverheid.

Ik ben professional maar val niet onder de verplichte meldcode

Werk je in een andere sector dan de hier bovengenoemde 6 sectoren? Werk je bijvoorbeeld als kapper, huishoudelijke hulp of postbode en maak je je zorgen over iemand? Dan kun je ook zonder gebruik van de meldcode Veilig Thuis Utrecht om advies vragen of een melding bij ons doen. Bel ons over je zorgen. Ook als je twijfelt. Wij kunnen je verder helpen. Kijk ook op de pagina Ik maak mij zorgen om iemand over wat je het beste kunt doen.

Meldplicht en meldrecht

Een verplichte meldcode is iets anders dan een meldplicht. Bij een meldplicht moet de professional zijn vermoeden van geweld melden bij andere instanties. Die verplichting bestaat niet bij een meldcode. Door te werken met een meldcode beslist de professional zelf om vermoedens van huiselijk geweld, kindermishandeling of ouderenmishandeling wel of niet te melden. Het stappenplan van de meldcode biedt hem houvast bij die afweging.

In de Wet Meldcode is een meldrecht opgenomen. Dat wil zeggen dat je als professional met een beroepsgeheim je zorgen – ook zonder toestemming van de betrokkene(n) – mag melden bij Veilig Thuis Utrecht. Uitgangspunt is wel dat je altijd je zorgen bespreekt met de betrokkene(n), tenzij de veiligheid in het geding is.

Wanneer moet ik melden?

Professionals moeten een melding doen bij Veilig Thuis Utrecht in de volgende situaties:

  1. in álle gevallen van acute onveiligheid en/of structurele onveiligheid, ook als hulp geboden kan worden
  2. in alle andere gevallen waarin professionals menen dat zij, gelet op hun competenties, verantwoordelijkheden en professionele grenzen, in onvoldoende mate effectieve hulp kunnen bieden of organiseren
  3. wanneer professionals die hulp bieden of organiseren, constateren dat de onveiligheid niet stopt of zich herhaalt

Wanneer is het mishandeling?

Twijfel je of het huiselijk geweld, kindermishandeling, ouderenmishandeling of mensenhandel is of weet je het zeker? Het is belangrijk om zelfs het vermoeden hiervan aan te kaarten. Want ook dreigen, schelden of verwaarlozing zijn vormen van mishandeling. Het is eerder mishandeling dan je denkt. Bel, mail of chat met ons.